Cập nhật 22/8/2015 - 10:22
Tại sao không nên thay dây nylon vào đàn guitar Acoustic ?
Khi tư vấn cho các bạn mới tập đàn Guitar, tôi thường nhận được rất nhiều câu hỏi về dây đàn, cách thay dây đàn, chọn dây đàn, lên dây đàn.... Trong đó có một số bạn thắc mắc: có thay dây nylon vào đàn Guitar Acoustic được không? Có thay dây sắt vào đàn Guitar Classic được không? Dây đàn Guitar có sử dụng cho dây Ukulele được không? Tại sao một số nghệ sĩ lớn khi chơi Guitar thay dây nylon vào đàn Acoutic mà chơi vẫn hay như bình thường? ...
Đa số những bạn hỏi tôi đều là những bạn mới tập đàn, muốn thay dây Nylon cho đỡ đau tay hoặc cực kỳ thích âm thanh của đàn dây sắt. Nếu các bạn đưa câu hỏi này lên một số diễn đàn của người chơi Guitar thì sẽ nhận được câu trả lời chắc chắn là KHÔNG NÊN. Bởi đàn được thiết kế cho dây sắt là phải gắn dây sắt, thiết kế cho nylon là phải gắn dây nylon, gắn lộn xộn, đàn sẽ nghe không hay, còn đàn cho nylon mà gắn dây sắt thì đàn sẽ cong cần, gãy chốt vặn nếu lên dây đúng tiêu chuẩn.
Một bạn trẻ trên diễn đàn có chia sẻ quan niệm của mình: " Theo hiểu biết nông cạn của em thì Acoustic không thể lắp được dây nylon do cấu tạo cần đàn Acoustic có bản bé hơn Classic mà dây nylon thì to hơn dây sắt nên lắp dây nylon vào đàn Acoustic thì dây sẽ dính vào nhau không chơi được ???
Còn đàn Classic thì cần đàn có bản to hơn nên lắp dây nylon chơi rất tốt, nhưng do khoá lên dây thường được bọc nhựa, nên cũng không thể lắp được dây sắt, nếu không muốn phá hư bộ khoá lên dây.
Bên cạnh đó, đặc điểm cấu tạo của đàn Classic tuy cần đàn thì to, bấm gam, chạy nốt thoải mái không bị chạm ngón như đàn Acoustic, nhưng thùng đàn thường thon gọn hơn đàn Acoustic + với độ "bì" của dây nylon nên kiếm được một cây Classic có tiếng vang tốt như đàn Acoustic dây sắt, thường tốn rất nhiều tiền. Thường là gấp đôi, gấp ba, thậm chí gấp nhiều nhiều lần so với một cây Accoustic cùng độ vang, nên các cây đàn dây nylon của Guitarist thường có giá rất cao nên "họ" có chơi kiểu gì cũng hay là điều đương nhiên. Còn đàn Acoustic thường có giá rẻ hơn, thùng to + dây sắt tiếng vang tốt hơn, nhưng bản cần đàn bé hơn (có thể ôm gọn cần đàn dùng ngón cái bấm nốt trên dây mì) nên bấm ngón tay phải thật vuông góc với dây đàn thì mới không bị chạm ngón sang dây bên cạnh, nên có cảm giác đau tay hơn đàn Classic. Đây cũng là lý do chơi solo cổ điển trên đàn Acoustic sẽ khó khăn hơn trên đàn Classic."
Theo ý kiến chuyên môn của những người chơi Guitar lâu năm thì đa số những cây đàn Guitar Acostic và Classic không nên lắp dây lẫn nhau. Tuy nhiên, nếu bạn thực sự thích và không sợ hỏng đàn thì vẫn có thể lắp, âm nhạc là trải nghiệm và không có gì là không thể.
Đàn Acoustic guitar Yamaha F310P
Những lý do khiến bạn không nên thay dây nylon vào đàn Acoustic:
Dây Nylon có cấu trúc là 3 dây dưới cùng: Sol, Si, Mí là dây nilon. Ba dây còn lại bên ngoài là kim loại cuốn, nhưng lõi vẫn là sợi nilon. Khiến cho mặc dù là kim loại nhưng dây vẫn rất mềm và âm thanh trầm, êm.
+ Saddle (Xương đàn): Xương đàn của đàn dây sắt và đàn nylon có cấu tạo hoàn toàn khác nhau. Đàn Acoustic (theo đúng tiêu chuẩn) có 1 bộ phận là Bridge Pin ( chốt giữ dây đàn ). Dây kim loại qui chuẩn được làm 1 đầu tròn, bộ phận này có tác dụng ghim dây đàn lại. Cấu tạo của dây nylon qui chuẩn là gá và buộc vào ngựa đàn, chứ không dùng đến bộ phận chốt giữ dây >> không nên thay dây nylon vào đàn Guitar dây sắt.
+ Nut (Lược đàn hay có thể gọi là phím số 0, có công dụng để chia dây): Do bán kính của dây nylon và dây kim loại khác nhau, nên lắp vào là hoàn toàn…. không khớp. Kết quả là tiếng đàn bị rè, không kêu đúng nốt (tập lâu trong tình trạng này thì cảm nhạc của bạn có thể bị ảnh hưởng)
+ Bộ phận khóa đàn: Khoá đàn cho dây sắt thường có kích thước bé. Bên cạnh đó dây kim loại có khả năng căng rất cao, nên số vòng cuốn dây không cần nhiều. Ngược lại dây nylon độ căng không cao như dây kim loại, nên khoá thường to và quấn được nhiều vòng dây hơn >> Khóa đàn không phù hợp
Đàn Classic Guitar Yamaha CG162C
Những lý do khiến bạn không nên thay dây sắt vào đàn Guitar Classic?
Đặc trưng của cây đàn Classic sử dụng dây nilon chính là hai vị trí đầu và cuối bắt dây: chính là đầu cần đàn (headstock) và ngựa đàn (Bridge). Cần đàn cho Classic sẽ khoét thủng cần đàn thành 2 rãnh, và bộ phận quấn dây đàn Classic thường là một cái trục nhựa to nằng ngang (khác với trục lõi sắt nhỏ nằm dựng đứng của cần đàn Acoustic).
+ Đàn để lắp dây nylon được thiết kế hoàn toàn khác so với đàn lắp dây sắt. Để có được âm thanh hoàn hảo nhất từ 1 cây đàn Guitar, các nghệ nhân đã phải nghiên cứu hàng trăm năm về sự cân bằng giữa lực căng và sự mềm dẻo. Do yêu cầu tạo ra âm thanh sáng, độ ngân lâu, độ vang, âm lượng của đàn dây nylon và dây nylon có lực căng ít hơn dây sắt >> mặt đàn dây nylon được làm mỏng + các bộ phận như lược đàn và xương đàn được làm bằng chất liệu mềm hơn đàn dây sắt.
Chính vì lý do này mà lắp dây sắt lên đàn Guitar Classic là 1 cách làm hỏng đàn rất nhanh. Do lực căng dây sắt lớn nên sau 1 thời gian lắp dây sắt lên, cần đàn sẽ nhanh chóng bị cong, ngựa đàn và lược đàn cũng mòn nhanh hơn, kéo nghiêng ngựa đàn, phồng mặt đàn . Khi thay dây sắt trên Classic cũng dễ làm xước mặt đàn.
Chưa kể tới việc do cấu trúc ngựa đàn khác nhau (mà nhà sản xuất họ buộc phải làm như vậy để đảm bảo độ căng dây của kim loại với nilon), nên việc lắp dây sắt vào khung đàn nilon thường khiến cho tiếng đàn bị phô hơn.
+ Ngoài ra, ở đàn Acoustic sử dụng dây sắt, có 1 bộ phận gọi là truss rod. Đó là 1 thanh kim loại ăn sâu bên trong cần đàn, có tác dụng gia tăng khả năng chịu lực cho cần đàn, đồng thời điều chỉnh độ cong thẳng của cần đàn theo ý muốn (bằng cách vặn bằng vít lục lăng). Bộ phận này hoàn toàn không có ở đàn dây Nylon.(đàn lắp dây sắt chất lượng kém cũng không có bộ phận này).
Nếu bạn chú ý đến ngựa đàn của dây sắt thì bạn sẽ thấy nó luôn chéo một góc: để tạo cho dây mí kim loại luôn có độ dài ngắn hơn các dây to còn lại khác. Riêng với ngựa dây nilon thì ngang đều nhau. Có thể vì độ kéo căng của các dây nilon không chênh lệch nhau quá lớn.
Kết luận: Như vậy thiết kế đàn không giống nhau, đặc tính của dây cũng không giống nhau nên nếu lắp dây nylon vào Acoustic hoặc dây sắt vào Classic thì tiếng đàn tạo ra không chuẩn và dễ bị lỗi. Chất lượng cây đàn cũng giảm. Nếu bạn thực sự thích kiểu pha trộn này thì cách tốt nhất là bạn nên đặt làm một cây theo ý bạn. Thợ làm đàn sẽ dựa trên sở thích của bạn để điều chỉnh thiết kế của Guitar sao cho phù hợp nhất với dây đàn mà không làm giảm chất lượng âm thanh cũng như tuổi thọ của đàn. Tuy nhiên chỉ thay đổi dây từ nilon sang dây sắt thì cũng không thể nào hô biến từ đàn Classic thành Acoustic được và ngược lại.